คนเล็กๆ ร่วมกันทำสิ่งยิ่งใหญ่
ฝ่ายประชาธิปไตยจำต้องตระหนักถึง "คนเล็กๆ ร่วมกันทำสิ่งยิ่งใหญ่" แล้วเราแต่ละคนจะเป็นเพียงจักรเฟืองตัวหนึ่ง ในกลไกสร้างสรรค์ประชาธิปไตยทั้งเครื่อง; จะไม่มีใครสำคัญกว่าใครยิ่งใหญ่กว่าใคร และนั่นคือความหมายของ "สหาย" ในการอภิวัฒน์ประชาธิปไตย
เวลานี้พลังประชาธิปไตยก้าวเดินกันแล้ว แต่สิ่งที่ขาดหายไปคือจังหวะก้าวที่สอดประสานไปในทิศทางเดียวกัน เป็นความพร้อมใจ ไม่ใช่พร้อมเพรียง เป็นการร่วมก้าว ไม่ใช่ฉุดลากผลักดัน
และเหนือสิ่งอื่นใด ก่อนอื่นคือเราต้องตระหนักร่วมกันอย่างถ่องแท้ ว่า จุดหมายปลายทางของเราอยู่ที่ไหน เราต้องหยุดท่าที "ตาบอดคลำช้าง" ในขบวนประชาธิปไตยนับแต่นี้เป็นต้นไป
"รัฐธรรมนูญ" และ "การเลือกตั้ง" เป็นเพียงบริบทหนึ่งของ "ประชาธิปไตย" ถ้าประชาชนฝ่ายประชาธิปไตยยังก้าวไม่พ้นอคติที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับประชาธิปไตย เราไม่มีวันสร้างประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ขึ้นมาได้เป็นอันขาด เราจะได้การเลือกตั้งที่วนเวียนอยู่แต่เพียงกลุ่มก้อนการเมืองที่อิงผลประโยชน์ ที่ถึงที่สุดแล้ววันกันที่ "ฝ่ายไหน" ให้อะไรกับประชาชนมากน้อยกว่ากันเท่านั้นเอง
ปัญหาของเราคือ ประชาชน "ต้อง" ตระหนักและตื่นรู้ที่จะจัดการกับชีวิตของตนเอง โดยผ่านตัวแทนที่ไม่เพียง "รับฟัง" หากเป็น "ตัวแทน" จากรากฐานที่สุดของความต้องการ
ประชาชน "ต้อง" สร้างหลักประกันด้วยตนเองว่าไม่มีสิ่งใดมาแย่งยึด "อำนาจอธิปไตย" ที่เป็นของตนโดยชอบอีกต่อไป
ประชาชน "ต้องไม่" ก้มหัวให้แก่อำนาจนอกอธิปไตยใด เพียงเพื่อรับเศษเดนในโภคทรัพย์ที่อำนาจเหล่านั้นสูบกินมานานนับชั่วคน
ประชาชน "ต้อง" สามารถมีสิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคอย่างเดียวกัน ภายใต้อำนาจรัฐชนิดเดียวกัน
เหล่านั้นเป็นทั้งคำเรียกร้องและเป็นทางทางออกเพียงประการเดียวสำหรับผู้รักประชาธิปไตยและรักความเป็นธรรมไม่เพียงในวินาทีนี้ หากในทุกชั่วขณะ จนกว่าจะได้รับการยืนยันว่า เราทั้งหลายล้วนเกิดมาอย่างเสรี มีศักดิ์และสิทธิอย่างเต็มสมบูรณ์ในอันที่ดำรงความเป็นมนุษย์โดยเท่าเทียมกัน
สิ่งที่นักปรัชญาและนักวิชาการบนหอคอยงาช้างทำมาโดยตลอดคือ "อธิบายโลก"
แต่ที่นักปฏิวัติสังคมทำมาตลอดเช่นกันคือ "เปลี่ยนแปลงโลก"
ประชาชนไม่อาจฝากความหวังใดๆกับคนชั้นนำไม่ว่าจะนำในปีกไหน มีแต่ประชาชนเท่านั้นที่ต้องการการเปลี่ยนแปลง เพราะประชาชนไม่ต้องสูญเสีย "สถานภาพเดิม" ในฐานะผู้ได้เปรียบที่มีระดับลดหลั่นต่างกันออกไป สิ่งที่ประชาชนที่ดำรงชีวิตอยู่ภายใต้ระบบระบอบที่เอารัดเอาเปรียบ ปลิ้นปล้อนตลบตะแลงมาตลอด จะสูญเสียไปคือ "โซ่ตรวน"
ให้เราตระหนักในความเป็นคนเล็กๆ ร่วมกัน หากมีอดุมการณ์ยิ่งใหญ่เช่นเดียวกัน ในอันที่สร้างประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ขึ้นในประเทศนี้ แล้วสลัดแอกทางความคิดที่หวังพึ่ง "ใคร" หรือ "อะไร" เช่นที่เคยฝากความหวังมา แล้วลุกขึ้นหยัดยืน เคียงบ่าเคียงไหล่ก้าวเดินร่วมกันอย่างเสมอภาค ในสิทธิเสรีภาพ ที่จะสร้างความเป็นธรรมขึ้นในสังคม
เมื่อประชาชนตระหนักในสิทธิโดยธรรมชาตินั้นเอง การก้าวเดินของขบวนประชาชาติไทยที่ถูกต้องชอบธรรมย่อมถือกำเนิดขึ้นเป็นครั้งแรก เพื่อขับเคลื่อนไปสู่ชัยชนะที่แท้จริงของฝ่ายประชาธิปไตยในอนาคต.
