ปูมชีวิต 'นายกฯจับตั้ง'
พจน์ "สารสิน"
พจน์ "สารสิน"
นายพจน์ สารสิน เกิดเมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2448 ที่บ้านพักถนนสุรศักดิ์ กรุงเทพมหานคร เป็นบุตรของ พระยาสารสินสวามิภักดิ์ (เทียนฮี้) ต้นตระกูลสารสิน แพทย์หลวงประจำราชสำนักพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว กับคุณหญิงสุ่น มีพี่น้อง ดังนี้ (ไม่ได้เรียงลำดับอายุ)
- นายกิจ สารสิน
- นางสาวแสง สารสิน สมรสกับ พระยาธรรมบัณฑิตสิทธิศฤงคาร (บุญจ๋วน บุณยะปานะ) อดีตประธานศาลฎีกา
- หม่อมลิ้นจี่ สารสิน ในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดนัยวรนุช
นายพจน์ศึกษาที่สหรัฐอเมริกาตั้งแต่วัยเยาว์ ต่อมาเดินทางกลับมาเรียนวิชากฎหมาย จนสอบได้เนติบัณฑิตไทยเมื่อปี พ.ศ. 2472 และไปศึกษาวิชากฎหมายต่อในประเทศอังกฤษ
ชีวิตการเมือง
นายพจน์เริ่มบทบาททางการเมืองจากการ เป็นสมาชิกวุฒิสภาด้วยการสนับสนุนของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม เมื่อปี พ.ศ. 2490 และเข้าร่วมรัฐบาลในตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศในปี พ.ศ. 2491 และต่อมาในปี พ.ศ. 2492 ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
งานระหว่างประเทศ
ระหว่างปี พ.ศ. 2495 - พ.ศ. 2500 ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยประจำสหรัฐอเมริกาและทำหน้าที่ผู้แทนประเทศไทยประจำองค์การสหประชาชาติ และในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2500 ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการองค์การสนธิสัญญาป้องกันภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ส.ป.อ.)
นายกรัฐมนตรี
นายพจน์ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนที่ 9 เมื่อวันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2500 จากการปฏิวัตินำโดยจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ หลังจากที่คณะปฏิวัติได้ดำเนินการจัดการเลือกตั้งเสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2501 และกลับไปดำรงตำแหน่งเลขาธิการ ส.ป.อ. ตามเดิม และใช้ชีวิตหลังเกษียณอายุราชการอยู่ในกรุงเทพฯ จนถึงแก่อสัญกรรมด้วยโรคชรา เมื่อวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2543 รวมอายุได้ 95 ปีเศษ
ชีวิตครอบครัว
นายพจน์สมรสกับ คุณหญิงศิริ สารสิน (โชติกเสถียร) มีบุตร-ธิดา ดังนี้
1. นายพงส์ สารสิน อดีตรองนายกรัฐมนตรีสมัย พลเอกชาติชาย ชุณหะวัน ในคณะรัฐมนตรีคณะที่ 45 (4 สิงหาคม พ.ศ. 2531 - 9 ธันวาคม พ.ศ. 2533) ต่อมาช่วงก่อนรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 ดำรงตำแหน่งประธานกรรมการ บริษัท ชิน คอร์ปอเรชั่น จำกัด (มหาชน) หลังจากขายหุ้นให้ บริษัท กุหลาบแก้ว จำกัด ในเครือ เทมาเส็ก โฮลดิ้งส์, สิงคโปร์ สมรสกับ นางมาลินี สารสิน (วรรณพฤกษ์)
2. พลตำรวจเอกเภา สารสิน อดีตอธิบดีกรมตำรวจ สมรสกับ ท่านผู้หญิงถวิกา สารสิน (สุจริตกุล) นางสนองพระโอษฐ์
3. นายบัณฑิต บุญยะปาณะ อดีตปลัดกระทรวงการคลัง ใช้นามสกุลตามบิดาบุญธรรมคือ พระยาธรรมบัณฑิตสิทธิศฤงคาร (บุญจ๋วน บุณยะปานะ) กับนางแสง (สารสิน พี่สาวนายพจน์) สมรสกับ หม่อม ราชวงศ์หญิงพิลาศลักษณ์ (กิติยากร) บุณยะปานะ ธิดาของหม่อมเจ้าโกลิต กิติยากร กับพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงพิสิฐสบสมัย พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต กับหม่อมเจ้าหญิงประสงค์สม (ไชยันต์)
4. นางพิมสิริ ณ สงขลา สมรสกับ พ.อ.จินดา ณ สงขลา อดีตเลขาธิการคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน
5. พลเอกสุพัฒน์ สารสิน อดีต ทส. ของจอมพลประภาส จารุเสถียร และอัตราพลตรีประจำกองบัญาการกองทัพบกสมัยที่ สมัย พล.อ.อาทิตย์ กำลังเอกดำรงตำแหน่ง ผบ.ทบ.และผบ.สูงสุด
6. นายอาสา สารสิน อดีตปลัดกระทรวงการต่างประเทศ และเอกอัครราชทูตไทยประจำกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. สหรัฐอเมริกา รับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศ ในรัฐบาลนายอานันท์ ปันยารชุน ก่อนจะหันมาประกอบธุรกิจ มีฐานะและตำแหน่ง กรรมการผู้จัดการ บริษัท ผาแดงอินดัสทรี จำกัด(มหาชน), กรรมการ ธนาคารกรุงเทพ, รองประธานกรรมการ บริษัทเงินทุนหลักทรัพย์ ร่วมเสริมกิจ จำกัด, ประธานกรรมการ บริษัท ไทยเอเชียแปซิฟิคบริวเวอรี่ จำกัด ผู้ผลิตและจำหน่าย เบียร์ไฮเนเก้น และ ไทเกอร์เบียร์ ของประเทศสิงคโปร์ และได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่ง ราชเลขาธิการ เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ.2543 สมรสกับ ท่านผู้หญิงสุจิตคุณ สารสิน ธิดาคนสุดท้องของ หม่อมเจ้าขจรจบกิตติคุณ กิติยากร (พระโอรสใน พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ และ หม่อมเจ้าหญิงอัปสรสมาน เทวกุล) กับ หม่อมราชวงศ์วิจิตรโฉม กิติยากร ธิดาคนที่สามของ หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร กับ หม่อมเนื่อง ชยางกูร
